VPD (Vapour Pressure Deficit) to najprostsza metryka, która spina w całość temperaturę, wilgotność i to, jak roślina pije/transpiruje. Dobre VPD = stabilny wzrost, jędrne liście, szybkie pobieranie składników i mniej pleśni. Poniżej masz gotowe zakresy, tabelę RH→kPa, korektę dla temperatury liścia (LED vs HPS) i realne ustawienia z namiotu.
Spis treści
TL;DR / Szybki start
Docelowe zakresy VPD (wege/flo)
Tabela „ustaw RH, trafisz VPD”
Korekta LED/HPS (temperatura liścia)
Real-life ustawienia (mały/średni namiot)
Jak policzyć VPD w 10 sekund
Najczęstsze wtopy + szybkie naprawy
FAQ
Checklisty
TL;DR / Szybki start
Wegetacja: celuj w 0,8–1,2 kPa (energiczny wzrost, liście pełne wody).
Kwitnienie:1,2–1,6 kPa, a w późnym flo1,4–1,8 kPa (mniej wilgoci w kwiatach, mniejsze ryzyko pleśni).
Ustaw najpierw temperaturę, potem RH, aż trafisz w cel VPD.
Pod LED liść bywa ~1 °C chłodniejszy niż powietrze → faktyczne VPD jest ~0,17–0,22 kPa niższe niż „z wykresu”. Pod HPS zwykle +1 °C → ~0,18–0,23 kPa wyższe.
Docelowe zakresy VPD (wege/flo)
Sadzonki/klony:0,6–0,9 kPa (wysoka wilgotność, miękkie warunki).
Wege:0,8–1,2 kPa (balans wzrostu i pobierania).
Wczesne flo (stretch):1,1–1,4 kPa.
Środek/późne flo:1,4–1,8 kPa (twardsze warunki, suchsze kwiaty).
Nie „gonimy” najwyższych wartości na siłę — ważniejsza jest stabilność dzień po dniu.
Tabela „ustaw RH, trafisz VPD”
Załóżmy, że temperatura liścia ≈ powietrza (patrz kolejna sekcja dla korekty). Znajdź swoją temperaturę, wybierz cel VPD i ustaw RH:
| Temp. powietrza | RH dla 0,9 kPa (wege) | RH dla 1,2 kPa (wege/flo) | RH dla 1,5 kPa (flo) |
|---|---|---|---|
| 20 °C | 61,5% | 48,7% | 35,8% |
| 22 °C | 66,0% | 54,6% | 43,3% |
| 24 °C | 69,8% | 59,8% | 49,7% |
| 26 °C | 73,2% | 64,3% | 55,4% |
| 28 °C | 76,2% | 68,3% | 60,3% |
Jak korzystać? Przykład: masz 24 °C i celujesz w 1,5 kPa w kwitnieniu → ustaw ~50% RH. Jeśli nie trafiasz, koryguj wilgotność, ewentualnie temperaturę o 1–2 °C.
Korekta LED/HPS (temperatura liścia)
VPD liczymy tak naprawdę z temperatury liścia, nie samego powietrza.
LED: liść bywa ~1 °C chłodniejszy → od wartości „z tabeli” odejmij ~0,17–0,22 kPa (im cieplej, tym korekta większa).
HPS: liść bywa ~1 °C cieplejszy → do wartości „z tabeli” dodaj ~0,18–0,23 kPa.
Tip: tani pirometr IR pozwoli sprawdzić różnicę liść–powietrze w sekundę.
Real-life ustawienia (mały/średni namiot)
Zestaw A — 60×60×160 cm, LED 150 W
Wege (cel ~1,1 kPa): 24 °C, 60% RH → z tabeli ~1,2 kPa; LED (liść ~23 °C) ≈ ~1,05 kPa.
Sprzęt: ultradźwiękowy nawilżacz + sterownik gniazdkowy (higrostat).Flo środek (cel ~1,5 kPa): 26 °C, 55% RH → ~1,5 kPa; LED korekta ≈ ~1,33 kPa (ok — gęste rośliny i tak „podbiją” VPD).
Późne flo (cel ~1,6–1,7 kPa): 24–25 °C, 45–50% RH.
Sprzęt: mały osuszacz (200–500 ml/dzień) + kontrola wyciągu.
Zestaw B — 80×80×180 cm, HPS 250 W
Wege: 24 °C, 55–60% RH → ~1,2 kPa; HPS (liść ~25 °C) ≈ ~1,38 kPa — przytnij RH do 58–60% lub opuść temp. do 23 °C, by wrócić bliżej 1,1–1,2 kPa.
Flo: 25–26 °C, 45–50% RH → ~1,5–1,6 kPa; HPS korekta doda ~0,18–0,20 kPa, więc trzymaj bliżej 50% RH.
Noc: pozwól spaść temp. o 2–3 °C, ale pilnuj, by RH nie wyskoczyło >60% w późnym flo (w razie czego — tryb ciągły osuszacza w nocy).
Budżet orientacyjny (PLN):
nawilżacz 150–300, osuszacz 500–1200, sterownik/higrostat 120–200, pirometr IR 60–120, czujnik T/RH 20–50.
Jak policzyć VPD w 10 sekund
Dla szybkich obliczeń przyjmij VPD ≈ SVP(air) × (1 − RH/100), gdzie SVP(air) to ciśnienie pary nasyconej przy temperaturze powietrza.
Reguła kciuka: podbijasz temp. → rośnie SVP → VPD rośnie (przy stałym RH).
Druga reguła: podbijasz RH → VPD spada (przy stałej temp.).
Precyzyjnie liczymy z SVP(liścia), ale w praktyce wystarczy tabela + korekta LED/HPS.
Najczęstsze wtopy + szybkie naprawy
Zbyt niskie VPD (za wilgotno): liście „puchną”, spowolnione pobieranie, ryzyko pleśni.
Fix: podnieś temp. o 1–2 °C albo obniż RH o 5–10 pp (osuszacz / mocniejszy wyciąg).Zbyt wysokie VPD (za sucho): krawędzie liści się zawijają, roślina „przepala” wodę.
Fix: podnieś RH o 5–10 pp (nawilżacz), ewentualnie opuść temp. o 1–2 °C.Skok RH nocą: światło gaśnie → temp. spada → RH wyskakuje.
Fix: mniej nawilżania pod koniec dnia, osuszacz nocny, stały wyciąg.Ignorowanie temperatury liścia: pod LED wydaje ci się, że masz 1,4 kPa, a realnie to ~1,2.
Fix: sprawdź IR termometrem i koryguj jak w sekcji „Korekta”.
FAQ
Czy muszę trzymać jedno „idealne” VPD przez całą uprawę?
Nie. Rampuj: niższe w klonach/wege, wyższe w kwitnieniu. Stabilność > perfekcja.
Mam tylko higrometr i termometr. Wystarczy?
Tak — korzystaj z tabeli i stopniowo koryguj. Pirometr IR to tani upgrade.
Czy CO₂ zmienia mój cel VPD?
Przy podwyższonym CO₂ (np. 800–1200 ppm) rośliny tolerują nieco wyższe VPD (szczególnie w flo), ale jeśli nie wzbogacasz CO₂, trzymaj się standardowych zakresów.
Czy 40% RH w późnym flo to za mało?
Nie, jeśli temperatura jest umiarkowana. To da wysokie VPD — roślina będzie pić szybciej; pilnuj podlewania i nawozu, by nie przesuszyć.
Checklisty
Checklist — Uderz w cel VPD
Ustal docelowy VPD dla fazy (np. 1,5 kPa w flo).
Ustaw temperaturę dnia (np. 26 °C).
Z tabeli dobierz RH (np. 55%).
Sprawdź temp. liścia (IR), skoryguj o ±0,2 kPa (LED/HPS).
Zapisz ustawienia i trzymaj stabilność dobową.
Checklist — Sprzęt i kontrola
Nawilżacz/osuszacz podpięty pod higrostat.
Wyciąg i oscylatory ustawione tak, by nie chłodzić liścia bezpośrednio.
Nocą: kontrola skoku RH (osuszacz/wyciąg).
Loguj T/RH raz dziennie; zmiany rób małymi krokami.
